Młodzi turyści na „32. Szlaku ku Niepodległości”

„Tym co zmarli za Ojczyznę

hołd wdzięczności Polska składa.

Im to bowiem zawdzięczamy

wolność – polską mowę w szkole

to, że tylko z ksiąg historii

                            poznajemy dziś niewolę”.   ( L. Wiszniewski)

23 listopada 2023 r. warecki Oddział PTTK im. Wiktora Krawczyka zaprosił młodych turystów na  trasę kolejnego  rajdu szlakami walk o niepodległość. Tegorocznym motywem przewodnim była 160 rocznica Powstania Styczniowego i 105 rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Na trasie wyprawy pojawiło się prawie 160 młodych ludzi z 10 szkół: Konar, Nowej Wsi, Wrociszewa, Michałowa, Sułkowic, Częstoniewa, Watraszewa, Ostrołęki, Zespołu Szkół Specjalnych z Grójca oraz SP nr 1 w Warce. Cztery autokary wyruszyły na trasę do Cytadeli Warszawskiej.

 Po klęsce powstania listopadowego car Mikołaj I osobiście zdecydował o powstaniu w Warszawie potężnej twierdzy, która samą swoja obecnością i wyglądem miała pokazać Polakom bezsens oporu wobec potęgi rosyjskiego zaborcy. Miała również, kosztami, które należało ponieść na jej budowę,  zrujnować skarbiec Polski. Cytadela powstała w latach 30. XIX wieku na skarpie lewego brzegu Wisły, na terenie wysiedlonego pod budowę folwarku Fawory i pochodzącego z XVII wieku konwiktu pijarów. Objęła swoim zasięgiem prawie 70 hektarów.  4 maja 1834 r. dokonano uroczystego otwarcia twierdzy. W jej murach umieszczono Komisję Śledczą przy naczelnym Dowódcy Armii Czynnej i Naczelniku Królestwa Polskiego, będącą centralnym organem śledczym przestępstw politycznych w Królestwie Polskim. Poza garnizonem i towarzyszącymi mu zabudowaniami znalazło się ciężkie więzienie, w którym odsiadywali wyroki m.in.: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, ks. Piotr Ściegienny, Ludwig Waryński, Róża Luksemburg. Na stokach Cytadeli straceni zostali m.in.: Romuald Traugutt, Rafał Krajewski, Stefan Okrzeja, Marcin Kasprzak. Symboliczne groby zgładzonych znalazły się na cmentarzu przy Bramie Straceń. Z tego miejsca 16 listopada 1918 r. nadano w świat depeszę Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego o powstaniu niepodległego państwa polskiego.

Turyści z ogromnym zaciekawieniem odwiedzili X Pawilon, poznali losy uwięzionych tu, w 88 celach, działaczy związanych z ruchem na rzecz odzyskania niepodległości . Wzdłuż X Pawilonu wiedzie aleja, prowadząca do Bramy Straceń  (zbudowanej jako „Wrota Iwanowskie”), obecnie Cmentarza-mauzoleum więźniów politycznych straconych w Królestwie Kongresowym. Stały tam szubienice, których szczątki wmurowane w ściany bramy widoczne są dzisiaj. Ciała straceńców były chowane bezpośrednio na stoku.  Po uprzątnięciu tego miejsca w 1932r. ustawiono symboliczne krzyże i macewy, a na ścianach bramy powieszono sześć tablic pamiątkowych z nazwiskami ofiar. Turyści wysłuchali tragicznej historii Polski i Polaków w X Pawilonie i przy Bramie Straceń. Następnie przeszli do nowopowstałego Muzeum Historii Polski, aby wraz ze swoimi opiekunami zachwycić się eksponatami., dotyczącymi i tej starszej historii, i tej prawie współczesnej. Nie zabrakło wystawy związanej z działalnością Solidarności, rozwojem włókiennictwa, maszyn szyfrujących „Enigma”, strojów na przestrzeni wieków, czy też już bardzo „współczesnej” historii, czyli wojny w Ukrainie.

Mimo, że pogoda nie była zbyt sprzyjająca, turyści wrócili usatysfakcjonowani i zdziwieni ogromem ludzkiej tragedii na przestrzeni dziejów.