Wareccy turyści na szlaku pamięci –Palmiry 2023

21 października 2023r., Warecki Oddział PTTK im. Wiktora Krawczyka ruszył na 63 Zlot Młodzieży szlakiem po Puszczy Kampinoskiej. Z parkingu odjechały trzy autokary z  prawie 150 piechurami młodymi i starszymi, dziećmi i młodzieżą z 9 szkół: PSP nr 2 w Warce, Nową Wsią, Wrociszewem, Ostrołęką, Michałowem, Sułkowicami, Konarami, Zespołem Szkół Specjalnych z Grójca i Watraszewem.

Wyruszyli za Mirosławem Bieniasem, który od wielu już lat przyjął rolę przewodnika po puszczy, pozwalając opiekunom drużyn i turystom skupić się na podziwianiu uroków prastarej puszczy.  Przeszli obok miejsca, gdzie znajdowały się obiekty zapasowego dowództwa Układu Warszawskiego, na północnym ramieniu wydm Łużowa Góra. Z końcem Zimnej Wojny obiekty przestały być potrzebne wojsku. Po wielu latach niszczejąca  część zabudowań została rozebrana, natomiast podziemny budynek halowy został przeznaczony dla hibernujących tam nietoperzy. Wykorzystując wyjątkowo sprzyjającą pogodę jak na tę porę roku przeszli po zarośniętych wydmach i terenach bagiennych Kampinoskiego Parku Narodowego do polany Pociecha. To miejsce od dawna kojarzy się strudzonym turystom ze wspaniałą grochówka, odpoczynkiem i wieloma atrakcjami. Tym razem mogli pośpiewać turystyczne piosenki, wziąć udział w wielu konkursach tematycznie związanych z turystyką i przyrodą, podszkolić się w udzielaniu pierwszej pomocy przedmedycznej, wziąć w ręce broń, „nauczyć” się nią posługiwać, zatańczyć z pozostałymi uczestnikami oraz upiec kiełbaskę.  Nie zabrakło również strażaków ze swoimi „czerwonymi strzałami”, które mogli zwiedzić, dotknąć i przymierzyć sprzęt strażacki. Po odpoczynku wyruszyli w podgrupach na trasę do Krzyża Powstańczego Oddziałów Specjalnych „Jerzyki”, gdzie złożyli hołd poległym i uczcili chwilą ciszy tych, którzy oddali swoje młode życie za Ojczyznę. Następnie poszli „Kamienista Drogą- drogą śmierci”, którą szli  skazańcy, przywożeni samochodami ciężarowymi z Pawiaka i z więzienia na Rakowieckiej. Turyści przeszli  do mauzoleum, gdzie poznali historię mordu dokonanego przez funkcjonariuszy SS i policji niemieckiej. To tu, w okresie od października 1939r do lipca 1940r zamordowano ponad 2200 obywateli naszego kraju: Polaków i Żydów. Przywożono ich, dając nadzieję na życie, pozwalając zabrać walizkę, wydając dokumenty, przydzielając dodatkową rację żywnościową. Dopiero w lasach kampinoskich rozumieli, że idą na śmierć. Sami kopali sobie groby, byli rozstrzeliwani, często zakopywani jeszcze żywi.  Okupanci starannie zacierali ślady tych bestialskich mordów. Zbrodnie, o których świat nigdy nie miał się dowiedzieć, wyszły na jaw dzięki leśnikom i mieszkańcom okolicznych wsi. To oni zapisywali, zaznaczali miejsca masowych mordów, by potem przekazać potomnym informacje o tej tragedii.  Prace ekshumacyjne, prowadzone w Palmirach w latach 1945 i 1946 r., a w 1947 także w innych okolicznych miejscach, doprowadziły do odkrycia 24 masowych grobów ofiar hitlerowskiego barbarzyństwa. Do dziś miejsca te są rozpoznawalne dzięki krzyżom. Być może, w wielu jeszcze miejscach prastarej puszczy, znajdują się nieodkryte masowe mogiły. Palmiry –  cmentarz-mauzoleum- powstał w roku 1948 roku, na wielkiej polanie, wśród sosnowego lasu na samym skraju puszczy.

Turyści stanęli przed tablicą cmentarną i z zadumą odczytali: „Łatwo jest mówić o Polsce, trudniej dla niej pracować, jeszcze trudniej umrzeć, a najtrudniej cierpieć”.  Przeszli obok krzyży i macew. Odczytywali tabliczki, a na nich nazwiska, daty rozstrzeliwań, czy też NN. Zrozumieli, że  jedyną zbrodnią pomordowanych była miłość do Ojczyzny, do Polski.

W tym roku, po raz pierwszy wareccy turyści przeszli trasą „Ścieżki dydaktycznej wokół Palmir” zawierającej informacje o florze i faunie puszczy oraz walkach okresu drugiej wojny światowej, które odbyły się na tym terenie.   

Następnie turyści przeszli pod górujące nad cmentarzem betonowe krzyże. Mają dłuższe boczne ramiona, symbolizujące ręce rozstrzelanych tam ludzi. Urna na symbolicznym ołtarzu zawiera ziemię z miejsc, gdzie ofiary zostały rozstrzelane. 

Następnie przeszli na polanę przy cmentarzu. Usiedli, w niemym oczekiwaniu na nagranie opowiadające historię mordu przygotowane przez świętej pamięci Władysława Bartoszewskiego, który przypominał tragizm tych wydarzeń i znanych ludzi, którzy zakończyli tutaj swoje życie. Należeli do nich: M. Rataj- marszałek Sejmu, M. Niedziałkowski- działacz PPS czy też J. Kusociński- olimpijczyk. Następnie rozpoczął się Apel Pamięci z ceremoniałem wojskowym. Wielu z nich przeszywał dreszcz emocji, gdy słyszeli „Stańcie do apelu”, a salwa wystrzałów w wykonaniu wojska wywołała uczucie podniosłości. Oprawę uroczystości uświetniła orkiestra wojskowa.  

Zadumani dotarli do autokarów i szczęśliwie wrócili do domów. Pogoda tym razem bardzo sprzyjała turystom, wysoka temperatura i wyłaniające się zza chmur słońce poprawiała samopoczucie rajdowiczów.

Do zobaczenia na szlaku.

Zarząd Oddziału PTTK